Oleh Dr. Mazri Yahya
22 Oktober 2025
Cadangan Parti Islam Se-Malaysia (PAS) supaya arak tidak lagi dihidangkan dalam penerbangan Malaysia Airlines (MAS) mencetuskan perbahasan hangat dalam politik dan media. Bagi PAS, ia soal moral dan keselamatan, tetapi bagi sesetengah pihak seperti Ahli Parlimen DAP Kepong, Lim Lip Eng, cadangan itu dianggap keterlaluan.
Menurut laporan Malaysia Gazette (22 Oktober 2025), Lim Lip Eng menyindir PAS dengan berkata:
“Minum arak adalah hak orang bukan Islam. Kalau tak suka, tubuhlah syarikat penerbangan sendiri.”
(Malaysia Gazette, Hafiz Zaharuddin, 22 Oktober 2025)
Namun, jika isu ini dilihat dengan lebih luas dan rasional, larangan arak di udara bukan soal hak semata — tetapi menyentuh aspek keselamatan, kesihatan, dan maruah negara.
1. Arak dan Altitud — Gabungan yang Berbahaya
Kajian University College London (2018) menunjukkan bahawa alkohol bertindak dua kali lebih kuat di udara berbanding di darat kerana tekanan oksigen yang rendah dan kadar dehidrasi yang cepat. Dalam erti kata lain, dua gelas wain di pesawat bersamaan empat gelas di darat. Beberapa insiden dunia membuktikan betapa bahayanya alkohol di udara:
• British Airways (2023): Penumpang mabuk menumbuk pramugara dan cuba buka pintu kecemasan. (BBC News, 2023)
• United Airlines (2022): Lelaki mabuk mencarut dan mengganggu pramugari hingga pesawat berpatah balik. (CNN, 2022)
• Ryanair (2019): Pergaduhan akibat alkohol menyebabkan pendaratan kecemasan. (The Guardian, 2019)
• Qantas (2018): Penumpang mabuk cuba serang kru di kokpit. (Sydney Morning Herald, 2018)
Ini bukan lagi soal “hak menikmati minuman”, tetapi soal keselamatan nyawa ratusan orang dalam kabin tertutup.
2. Menghormati Nilai dan Sensitiviti Penumpang
PAS menegaskan bahawa penerbangan milik negara Islam seperti Malaysia seharusnya mencerminkan identiti, nilai, dan adab nasional.
Larangan arak bukan sekadar keputusan agama, tetapi satu bentuk tanggungjawab sosial dan kesopanan antarabangsa. Beberapa negara dan syarikat penerbangan utama telah berjaya tanpa menjual arak:
- Negara (Amerika Syarikat) Polisi Alkohol
- Saudi Arabian Airlines (Saudia) Larangan penuh. (Saudi Gazette, 2022)
- Royal Brunei Airlines 100% bebas alkohol. (Brunei Times, 2021)
- Kuwait Airways Tiada alkohol sejak 2010. (Arab News, 2020)
- Iran Air Penerbangan bebas alkohol sepenuhnya. (Tehran Times, 2021)
- Pakistan International Airlines (PIA) Larangan kekal. (Dawn, 2019)
Ini membuktikan bahawa industri penerbangan boleh kekal kompetitif tanpa perlu menyajikan alkohol.
3. Dari Sudut Kesihatan — Tiada Kebaikan, Banyak Keburukan
Menurut Aerospace Medical Association (2020), kombinasi alkohol dan tekanan udara rendah boleh menurunkan kadar oksigen dalam darah sehingga 30%.
Alkohol juga menyebabkan dehidrasi, peningkatan tekanan darah, dan risiko pengsan, terutamanya bagi warga emas atau penumpang dengan penyakit jantung.
Kajian Journal of Travel Medicine (2017) menunjukkan alkohol melambatkan proses adaptasi badan terhadap perubahan zon masa, menyebabkan jet lag lebih teruk selepas penerbangan jarak jauh.
Dalam erti mudah — minum arak dalam kapal terbang bukan menyegarkan, tapi memudaratkan.
4. Bila DAP Menentang — Dan Kenapa Ia Tidak Tepat
YB Lim Lip Eng (DAP) dalam Parlimen menyindir PAS dengan berkata kononnya mereka boleh “tubuh syarikat penerbangan sendiri” jika tidak suka arak dihidang di MAS.
Namun kenyataan itu bersifat politik ekstrim DAP, bukan praktikal. Arak bukan isu hak minoriti — ia isu keselamatan awam dan sensitiviti sosial.
Dalam ruang udara tertutup, hak individu untuk minum tidak boleh mengatasi hak keselamatan penumpang lain.
Tambahan pula, imej antarabangsa Malaysia tidak diukur melalui arak, tetapi melalui kualiti perkhidmatan, keselamatan dan nilai kemanusiaan.
Jika Arab Saudi, Brunei, dan Kuwait boleh menjadi contoh global penerbangan profesional tanpa arak, Malaysia tidak akan hilang maruah dengan langkah yang sama — malah akan menaikkan imejnya di dunia Islam dan Asia Tenggara.
5. Cadangan Realistik untuk Kerajaan dan MAS
Langkah ini tidak perlu dilihat sebagai “paksaan agama”, sebaliknya sebagai dasar keselamatan dan profesionalisme. Antara cadangan praktikal ialah:
1. Kajian Penggunaan Arak
MAS boleh menilai semula statistik sebenar penggunaan alkohol di udara. (MAS Annual Report, 2023)
2. Alternatif Pintar dan Sehat
Hidangkan minuman premium seperti mocktail tropika, kopi kampung premium, teh tarik klasik, dan jus tempatan. (Tourism Malaysia, 2022)
3. Kempen Kesedaran Penumpang
Jelaskan kepada umum bahawa dasar ini berpaksikan keselamatan dan kesihatan, bukan agama. (CAAM Malaysia, 2024)
4. Latihan Krew Kabin
Berikan latihan komunikasi supaya krew dapat menerangkan perubahan dengan diplomatik dan profesional. (Malaysia Aviation Academy, 2023)
5. Pelaksanaan Bertahap
Mula dengan penerbangan domestik sebelum diperluaskan ke laluan antarabangsa.
6. Dunia Sedang Bergerak Ke Arah Ini
Beberapa syarikat Barat juga mula mengehadkan arak di udara kerana peningkatan insiden mabuk:
• Jet2 (UK): Larangan penjualan alkohol sebelum penerbangan. (The Independent, 2021)
• EasyJet (Eropah): Hadkan jumlah alkohol dalam kabin. (BBC Travel, 2020)
• Qantas (Australia): Had dua gelas alkohol maksimum setiap penumpang. (ABC News, 2019)
• Japan Airlines: Galakkan minuman tradisional tanpa alkohol seperti yuzu juice dan matcha brew. (Japan Times, 2022)
Trend global jelas — dunia sedang beralih ke arah penerbangan bebas arak dan lebih beretika.
Kesimpulan
Cadangan PAS supaya arak dihentikan dalam penerbangan Malaysia Airlines bukanlah ekstrem. Ia praktikal, berpandangan jauh, dan berasaskan keselamatan.
DAP mungkin melihatnya sebagai sekatan terhadap hak individu, tetapi hak untuk selamat dan dihormati lebih besar daripada hak untuk mabuk di udara.
Malaysia mampu menjadi pelopor kepada konsep “Penerbangan Sejahtera” — terbang tinggi tanpa arak, tetapi penuh nilai, maruah dan tanggungjawab.
Rujukan
1. BBC News (2023). Airline passenger arrested after mid-air assault.
2. CNN Travel (2022). United Airlines flight diverted after unruly drunk passenger.
3. The Guardian (2019). Ryanair passenger fight forces emergency landing.
4. Sydney Morning Herald (2018). Qantas passenger drunk incident.
5. Malaysia Gazette (2025). Minum arak hak bukan Islam, kalau tak suka tubuh Pas Airlines – Sindir MP DAP Kepong.
6. Aerospace Medical Association (2020). Effects of cabin altitude on alcohol metabolism.
7. Journal of Travel Medicine (2017). Jet lag and alcohol consumption.
8. Saudi Gazette (2022). Saudia maintains alcohol-free service.
9. Brunei Times (2021). Royal Brunei Airlines’ alcohol-free flights.
10. Arab News (2020). Kuwait Airways’ no-alcohol policy.
11. Japan Times (2022). Japan Airlines promotes alcohol-free options.
12. Malaysia Aviation Academy (2023). Crew hospitality training report.
13. Tourism Malaysia (2022). Cultural drinks in Malaysian hospitality.
Disediakan oleh
Dr Mohd Mazri Yahya
Lajnah Kesihatan PAS Pusat
Copy and paste:
24 Oktober 2025: 11.43 a.m
