25-28 September 2022 : Penduduk bantah Kelulusan Pembangunan DBKL di bukit berisiko runtuh.
Bukit Dinding ialah bukit berhutan setinggi 291m (menurut Google Earth 2022: 302m) di Kuala Lumpur, terletak di antara Setiawangsa dan Wangsa Maju. Bagi penduduk setempat, ianya dianggap kawasan hijau terakhir di situ. Nama "Dinding" merujuk kepada lerengnya yang curam, dengan kecerunan yang lazimnya melebihi 45 darjah, sekaligus menjadi "dinding" yang memisahkan Wangsa Maju dan Setiawangsa. Bagi penduduk setempat, ianya dianggap kawasan hijau terakhir di situ. Lokasinya berdekatan dengan Highland Tower (di sebelah timurnya, yang telah runtuh pada 11 Disember 1993) dan Bukit Antarabangsa, yang merupakan sebahagian daripada Banjaran Titiwangsa, yang terkenal dengan keindahan serta kejadian-kejadian tanah runtuh. Hutan ini terdiri daripada tumbuhan primer dan sekunder. Sebelum ini ia merupakan sebahagian daripada ladang getah Hawthornden. Terdapat banyak pokok getah tua, acacia, sukun, terap, pulai, dan lain-lain. "Black Bat Flower" dikatakan tumbuhan asli di situ. Beberapa spesis hidupan liar juga boleh ditemui. Kronologi Sejarah (mulai zaman kolonial)
1850-an: Kawasan Perlombongan Gonggang
Sekitar 1850-an, kawasan lembangan Sungai Bunus (anak Sungai Klang) di barat daya Bukit Dinding yang dikenali sebagai “Gonggang” (sekitar Setapak kini) adalah antara pusat perlombongan bijih timah.
1867-1874: Lokasi Perang Klang
Kawasan sekitar Bukit Dinding, termasuk Ulu Gonggang (hulu Sungai Bunus) di sebelah barat, dan lembah Sungai Gisir di sebelah utara, menjadi antara lokasi Perang Klang (1867-1874) di antara kumpulan Tengku Kudin dan Yap Ah Loy (menyebelahi Raja Abdullah) dengan kumpulan Syed Mashhor dan Chong Chong (menyebelahi Raja Mahadi). Di dalam salah satu babak pertempuran tersebut, pasukan Syed Mashhor telah menyerang pasukan Yap Ah Loy (diketuai Hiu Fatt and Tung Khoon) di Ulu Klang dari Ampang, manakala pasukan Chong Chong mara dari sebelah barat Bukit Dinding (yang kemudiannya menjadi Ladang Gonggang dan Hawthornden), lalu mengepung pihak lawan dari belakang, kemungkinan dari lembah Sungai Gisir di sebelah utara Bukit Dinding. Namun pasukan Yap Ah Loy yang lain (diketuai Chung Piang) sempat sampai ke lokasi kepungan dan setelah pertempuran yang panjang, berjaya mematahkan serangan lalu memaksa pasukan Chong Chong berundur kembali ke Ampang. (S. M. Middlebrook, J. M. Gullick and C. A. GIBSON-HILL @ Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society (MBRAS), July 1951: "Yap Ah Loy (1837-1885)", m.s. 56 - https://www.jstor.org/stable/41502993 ).
Gambar:-
Kiri: Lembah Sungai Gisir, 1883 (bulatan merah), berdasarkan peta Survey Department, Federated Malay States (F.M.S.) and Straits Settlements (S.S.), 1883 @ National Archives of Singapore:
"Roads And Tracks Radiating From Kuala Lumpur, And Klang River, Malaya" - https://www.nas.gov.sg/.../f8ff23b9-115c-11e3-83d5... .Tengah: Lembah Sungai Gisir, 1967 (Bulatan merah), berdasarkan peta Malaysia : Director of National Mapping, 1967: "Malaysia, Selangor, Kuala Lumpur, Series: L8010, Sheet 94k, 1967, 1:25 000" - http://hdl.handle.net/1885/155043 .Kanan: Lembah Sungai Gisir, kini (Bulatan merah), berdasarkan peta Mapcarta -https://mapcarta.com/15898054 .
1880-an: Awal Pentadbiran Kolonial British
Menjelang zaman kolonial British sekitar 1880-an, kawasan tersebut telah berkembang sehingga ke hulu Sungai Bunus di sebelah barat laut Bukit Dinding, iaitu di sekitar Wangsa Maju kini.
1889: Pembukaan Ladang Hawthornden
Pada tahun 1889, Ladang Hawthornden telah dibuka di sekitar Batu 6 Jalan Pahang, Kuala Lumpur. Ianya dibuka oleh J. A. Toynbee, bekas pengurus ladang Messrs. Hill and Rathborne. Ladang ini kemudiannya berkembang ke timur/tenggara bersama Ladang Lincoln dan Aberscross, sehingga merangkumi hampir keseluruhan kawasan Bukit Dinding:
"The opening of the Hawthornden Estate on the Pahang Road (6th mile) has given an impetus to planting enterprise in this direction. A second private planting company has taken up a thousand acres in this direction and commenced work already. Mr. Toynbee, late manager for Messrs. Hill and Rathborne, has done a great deal towards proving the success of planting enterprise in this state and it is to be hoped that the private enterprise on which he is now embarking will bring him the success he deserves."
Gambar: Surat daripada J. A. Toynbee, Hawthornden Estate, Selangor, kepada William Edward (W.E.) Maxwell, Residen Selangor. 2 September 1889, berkenaan bayaran premium bagi ladang tersebut: "To: The Hon. W. E. (William Edward) Maxwell. ?
British Resident, Selangor. Sir, I have the honor to acknowledge and thank you for your letter of the 24th August 89 and to inform you that I have communicated with my Singapore partners on the subject as I am anxious to learn their views regarding paying the premium in full or remitting(?) premium, as I understand from your letter you are kind enough to take this into consideration. I have the honor to be, Sir, Your obedient servant, J. A. Toynbee."
(PEJABAT SETIAUSAHA KERAJAAN NEGERI SELANGOR, 02/09/1889: "ACKNOWLEDGES LETTER OF 24TH AUGUST '89 RE REMISSION OF PREMIUMS ON CONCESSIONS" - https://ofa.arkib.gov.my/ofa/group/asset/25347 ).
Kerja-kerja ukur telah dijalankan di Ladang Hawthornden (bersama Ladang Lincoln dan Aberscross di kawasan yang sama) mulai tahun 1890, untuk tujuan pemetaan dan pengeluaran geran bagi ladang-ladang tersebut. Ianya hanya dapat diselesaikan pada tahun 1892, oleh kerana terdapat kawasan hutan tebal di sebelah timur (kemungkinan menghala ke Bukit Dinding) yang dikatakan sebagai punca kelewatan 1900-1920: Ladang-Ladang Getah
Sekitar tahun 1903-1906, Hawthornden Estate telah diambil alih oleh Loke Yew, dan diusahakan dengan lombong dan ladang getah.6] Sekitar tahun 1920, Gonggang Estate dibuka di sekitar Sungai Peran (anak Sungai Bunus), di sebelah selatan Bukit Dinding.
Di dalam peta tahun 1904 ini, kelihatan kawasan "Gonggang" di sebelah barat daya Bukit Dinding masih menjadi pusat perlombongan bijih timah. Demikian juga di sepanjang lembangan Sungai Klang di sebelah selatan dan timurnya, termasuk anak-anak sungainya (antaranya Sungai Gisir di atas). Turut kelihatan, ladang-ladang kopi yang dibuka secara besar-besaran sejak 1880-an, seperti Batu Caves di sebelah barat laut, dan Ladang Hawthornden di pinggir sebelah utara dan barat Bukit Dinding: "The first coffee estate was opened on Weld's Hill (named after the then Governor) where Liberian coffee was planted by T. Heslop Hill, who was a partner in the well known firm of Hill & Rathborne, Contractors etc. This firm planted the Ginting Bedai and Batu Caves estates with Arabian Coffee, but later abandoned them owing to difficulties, over labour and the distance from Kuala Lumpur. Javanese and Pahang Malays planted their kampongs with Liberian between the race course and "Lincoln" Estate. Messrs Toynbee, Laird, Currie, and Dougal opened "Hawthornden"; L. Dougal "Edinburgh" at Kepong, also "Roslin" and "Lincoln" in the Setapah(k) Valley. Later the Meikle brothers ("Lairds") opened "Wardieburn", and the Glassford brothers, who had planted coffee before in South India, "The Mount" E. V. Carey opened "New Amherst", A. B. Lake and Paget "Kent", and Murray Campbell "Aberseross" and all were planted with Liberian Coffee. About two thousand acres in all were then under cultivation on these properties, but about four times that amount of land had been taken up for future development."(Rimba @ C. Grenier, 1922: "Bygone Selangor; a souvenir" - http://www.sabrizain.org/.../8B544B07B8C9259B7F83BE1D217C... )
Gambar: Peta Bukit Dinding (kanan) dan kawasan sekitarnya (kiri), berdasarkan peta negeri Selangor, tahun 1900-an (Edinburgh Geographical Institute, 1904 @ Yale University Library - Digital Collections: "Selangor, Federated Malay States, 1904 / John Bartholomew & Co ; W.T. Wood, chief draftman" -https://collections.library.yale.edu/catalog/15827242 ).
1962: Peta Bukit Dinding
Gambar: Peta Bukit Dinding dan kawasan sekitarnya, berdasarkan peta Director of National Mapping, Malaysia, 1962: "Malaysia, Selangor, Kuala Lumpur, Series: L7010, Sheet 94, 1962, 1:63 360" - http://hdl.handle.net/1885/163825 ). Kelihatan Sungai Peran (anak Sungai Bunus) merentasi kawasan perladangan Gonggang Estate di sebelah selatan Bukit Dinding.Menurut Presiden Pertubuhan Suara Setiawangsa, Harun Mohd Amin, sehingga tahun 1960-an terdapat sebuah air terjun di situ, yang kini telah dikambus atau diubah alirannya mengikut binaan sistem perparitan baru: "... Presiden Pertubuhan Suara Setiawangsa, Harun Mohd Amin berkata, rancangan pembangunan di Bukit Dinding perlu dikaji sebaiknya kerana ia bukan sekadar bukit tetapi merupakan kawasan tadahan dan mempunyai laluan air. Harun juga mendakwa berdasarkan sejarah Bukit Dinding, dahulunya terdapat aliran air terjun namun telah ditutup. "Dalam tahun 60-an ada air terjun di Bukit Dinding jadi ia tidak boleh dibangunkan. Bukannya kita tolak pembangunan, tetapi pembangunan ini akan sengsarakan generasi akan datang," katanya."
1965-09-04: Ladang Hawthornden Mulai Dimajukan
Pada 4 September 1965, kerajaan persekutuan telah mengumumkan perancangan sebuah perbandaran baru di Ladang Wardieburn, termasuk sebahagian kecil Ladang Hawthornden. Kemungkinan kawasan tersebut di sekitar Taman Bunga Raya kini. Ini adalah antara pembangunan terawal yang melibatkan Ladang Hawthornden, yang kemudiannya berkembang ke timur/tenggara, ke arah Bukit Dinding:
"Ladang Wardieburn di-Jalan Ulu Klang menjadi sa-buah "Bandar Baru" yang paling moden sa-kali di-Ibukota ini manakala Kerajaan membena kira2 200 penchakar langit 17 tingkat yang mengandongi 42,000 rumah pangsa mulai awal tahun hadapan. ... Projek tersebut yang dibahagikan kepada 11 kawasan berasingan akan meliputi seluroh kawasan ladang itu sa-luas 828 ekar termasuk sa-bahagian kechil dari kawasan Ladang Hawthornden."
Gambar: Peta Bukit Dinding dan kawasan sekitarnya, berdasarkan peta Malaysia : Director of National Mapping, 1967: "Malaysia, Selangor, Kuala Lumpur, Series: L8010, Sheet 94k, 1967, 1:25 000" - http://hdl.handle.net/1885/155043 ).
1983-12-09: Bandar Baru Ladang Hawthornden: Wangsa Maju
Pada 9 Disember 1983, Pelan Induk bagi kawasan ini, dikenali sebagai Projek Pusat Pertumbuhan Bandar Baru Ladang Hawthornden, telah diluluskan. Sejak itu, kawasan Wangsa Maju dibangunkan, seksyen demi seksyen, iaitu Seksyen 1 (apartmen kos rendah), Seksyen 2 hingga 4 (apartmen kos sederhana), dan Seksyen 5 (rumah teres, apartmen dan kondominium). Di dalam pelan tersebut, sebahagian daripada Bukit Dinding (ditandakan sebagai "R-12") telah pun diwartakan sebagai "Tapak Kediaman", namun tidak dibangunkan, dan masih kekal sebagai kawasan hutan sehingga kini.
Gambar: "FIGURE 3: Approved Masterplan for Bandar Baru Ladang Hawthornden" (Peremba Berhad, 9 Disember 1983: Land Use Plan, Kawasan Hawthornden Development Project)
(Sumber dan gambar: ERINCO Sdn Bhd @ Enviro Knowledge Management Center (EKMC), Jabatan Alam Sekitar, Julai 2017: "Environment Impact Assessment Report: Proposed Residential and Commercial Development On Lot 26413 Mukim Setapak and Lot 3538 Mukim Ulu Kelang, Kuala Lumpur For Nova Pesona Sdn Bhd" - (PERDANA DIGITAL, Pejabat Perdana Menteri: "PERASMIAN BANDAR BARU DI LADANG HAWTHORNDEN
https://www.pmo.gov.my/ucapan/index.php?qt=%hawthornden%&m=p&p=all&id=637 ).
Di bahagian selatan pelan ini kelihatan ladang "GONGGANG ESTATE". Sepanjang tahun 1983-1995, Ladang Gonggang Estate ini, termasuk kawasan kaki dan lereng sebelah barat daya Bukit Dinding, mula dibangunkan oleh syarikat Island & Peninsular (I&P) Group Sdn Bhd, kemudiannya dikenali sebagai "Taman Setiawangsa": "Nama Gonggang kali terakhir digunakan pada tahun 1980an apabila pihak kerajaan melalui syarikat pemaju I&P mula untuk memajukan kawasan yang dikenali sebagai Gonggang Estate atau Ladang Gonggang. Ladang Getah yang dimiliki oleh Loke Yew ini telah mendapat kebenaran daripada kerajaan dan pemilik syarikat perladangan tersebut untuk ditebus dan dibangunkan sebagai kawasan komersial dan perumahan sebagai langkah untuk memajukan Kuala Lumpur. Kampung-kampung kecil yang berada di Ladang Gonggang ini dipindahkah ke Perumahan Kos Rendah yang terletak di Keramat dan nama Gonggang Estate telah ditukar kepada Setiawangsa selepas ia dibangunkan. Sejak daripada itu, nama Gonggang ini akhirnya hilang di dalam lipatan sejarah buat selama-lamanya. Nama Kg Gonggang juga kini telah hilang dan diganti dengan Kg Datok Keramat dan tiada lagi nama Gonggang disebut kecuali di dalam Sejarah Kuala Lumpur. Adalah dipercayai nama Jalan Enggang yang terletak di persimpangan Jelatek / Keramat adalah berasal daripada nama Gonggang dan ditukar oleh pemaju atas sebab yang tidak diketahui."
(Budak Wangsa Maju, 23 September 2018: "Gonggang: Nama yang hilang di Setiawangsa" - http://wangsamajuboyz.blogspot.com/.../gonggang-nama-yang... ).
Peringkat terakhir pembangunan ini ialah Puncak Setiawangsa, dan disiapkan pada tahun 1995: "According to Toh (LaurelCap Sdn Bhd executive director Stanley Toh), Taman Setiawangsa was developed by Island & Peninsular (I&P) Group Sdn Bhd. "Taman Setiawangsa was developed by I&P Group. The foothill and mid-hill areas were developed in stages in the 1980s before work started on Puncak Setiawangsa, which was completed in 1995," he says. ... "Setiawangsa is also well known for Bukit Dinding, a hill that houses a 200-acre forest," says Ng (Metro REC Sdn Bhd managing director Ng Weng Yew). ... "Setiawangsa comprises foothill and mid-hill areas such as Taman Setiawangsa, Puncak Setiawangsa and Bukit Setiawangsa," says Ainnura Aerina Sabirin, who grew up in the area."
Sepanjang tahun 1983-1995, kawasan Gonggang Estate di kaki dan lereng Bukit Dinding mula dibangunkan oleh syarikat Island & Peninsular (I&P) Group Sdn Bhd, kemudiannya dikenali sebagai “Taman Setiawangsa”. Peringkat terakhir pembangunan ini ialah Puncak Setiawangsa, dan disiapkan pada tahun 1995.
2008-05-15: Deraf Perancangan Bandar Kuala Lumpur 2020 (KLCP 2020)
Dalam peta cadangan "Environmental Protection Zone" serta "Zoning", sebahagian besar Bukit Dinding telah pun dirancang untuk pembangunan kediaman (Residential).
2012-12-28: Tanah Runtuh Puncak Setiawangsa
Pada hari Jumaat, 28 Disember 2012, sekitar 10 malam, kejadian tanah runtuh telah berlaku di Puncak Setiawangsa. Di dalam kejadian itu, sebuah benteng konkrit di lereng bukit setinggi 43 meter (dibina tahun 1992) tidak berupaya menyekat gelongsoran tanah bukit tersebut, lalu sebahagiannya turut merekah dan runtuh. Sebuah rumah di puncak bukit kelihatan rosak teruk, dan sekitar 10 buah rumah terletak berdekatan dengannya. Turut terancam adalah rumah-rumah dan lot kedai yang terletak di kaki puncak tersebut, berhadapan kawasan runtuhan. Sebagai langkah berjaga-jaga, penghuni 46 buah rumah di situ terpaksa dipindahkan: "Penolong Pengerusi Persatuan Penduduk Puncak Setiawangsa, Fauziah Jamaluddin berkata, hanya rumah dan lot kedai berhadapan kawasan runtuhan itu terlibat. "Beberapa rumah lain di kawasan tersebut tidak terjejas, penghuni boleh balik ke rumah masing-masing dan bergerak bebas," katanya kepada pemberita di tempat kejadian.
Fauziah berkata, Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL) akan membina laluan alternatif untuk memudahkan proses keluar masuk penduduk selain mengurangkan kesesakan memandangkan laluan utama perlu ditutup. DBKL turut menyediakan makanan dan pusat komuniti untuk menempatkan penduduk yang terjejas. Bagaimanapun, Jabatan Kerja Raya (JKR) masih memantau situasi tersebut dan membawa masuk jentera berat ke kawasan runtuhan akan menjadi sukar. Pada masa ini, kira-kira 40 anggota Jabatan Bomba dan Penyelamat, Jabatan Pertahanan Awam Malaysia (JPAM), DBKL, Rela dan JKR berada di kawasan terbabit. Menurut pihak berkuasa di kawasan runtuhan, penghuni yang diarahkan berpindah tinggal dengan ahli keluarga mereka yang lain."
2014-09: Pembangunan di Bukit Dinding
Pembangunan pertama di sebelah timur Bukit Dinding dimulakan oleh syarikat Kerjaya Prospek Property Sdn Bhd sekitar September 2014. Walaupun menerima bantahan daripada penduduk setempat, projek tersebut tetap diteruskan dan telah diluncurkan pada 12 Ogos 2017, dan siap sepenuhnya pada tahun 2020. Dikhabarkan, semenjak itu kejadian banjir dan pencerobohan hidupan liar telah meningkat. Antara penduduk yang terkesan ialah rumah pangsa Kelumpuk Serindit, Keramat AU, dan sekitarnya.
Gambar:-
Atas: "Zakaria (tengah), bersama Jawatankuasa Bertindak Membantah Pembinaan Kondominium di Bukit Dinding, menunjukkan surat yang dihantar kepada pihak berkaitan agar memberi perhatian terhadap isu berkenaan."
Bawah:-
Kiri: "Salah satu daripada tiga projek di Bukit Dinding telah dimulakan dan boleh dilihat dari Jalan 1/56."
Kanan: Sekitar lokasi yang sama (2021) (Google Maps: Setiawangsa Residency (Kaleidoscope) - https://goo.gl/maps/5AqeSSnJopwMWTCG7 ).
(Sumber: Hidayah Hairom @ Sinar Harian, 20 November 2014 @ Pusat Maklumat Malaysiana, Perpustakaan Negara Malaysia: "Bukit Dinding diancam bahaya" - https://www.pnm.gov.my/index.php/pages/view/44 ).
Pemaju yang membangunkan kawasan tersebut adalah Kerjaya Prospek Property Sdn Bhd. Projek tersebut tetap diteruskan dan telah diluncurkan pada 12 Ogos 2017, dan siap sepenuhnya pada tahun 2020: "Meanwhile Kerjaya Prospek Property has been busy with a number of projects in the pipeline. On Aug 12, it soft-launched the second phase of Kaleidoscope Condominium, offering 300 units with built-ups ranging between 1,196 sq ft and 1,491 sq ft, with prices starting from RM657,000. The 6-acre leasehold project is located in Setiawangsa, KL and has a total of 600 units."
(Tan Ai Leng @ EdgeProp, 25 Ogos 2017: "Cemented by decades of love" - https://www.edgeprop.my/con.../1195052/cemented-decades-love ).
"Developer: Kerjaya Prospek Property Sdn Bhd
Direction: East of Bukit Dinding
Affected Residents: Kelumpuk Serindit, Keramat AU and surrounding
Status: Kaleidoscope Condominium - completed in year 2020
Description: In year 2014, the affected residents had actively protested and objected against the development - but to no avail.
Aftermath: Ongoing flooding from rain and bad drainage system. Flood water damaged homes and cars. Wild animals from the hill (especially snakes) escaping into lower homes in affected areas." 2017-05-12: Rekahan di Puncak Setiawangsa
"Berlaku rekahan di tebing Jalan 11/55C, Puncak Setiawangsa, Bukit Setiawangsa, iaitu lokasi sama berlakunya kejadian tanah runtuh hampir lima tahun lalu. Tinjauan Harian Metro jam 12.30 tengah malam tadi mendapati, rekahan kira-kira lebih setengah meter berlaku di dua bahagian. Gelinciran tanah boleh dilihat di dua bahagian itu iaitu pada zon penampan satu daripada lima zon penampan yang dibina untuk menyokong bukit setinggi lebih 50 meter."
Gambar: "The cliff along Jalan 11 / 55C, Puncak Setiawangsa, Bukit Setiawangsa appears to have fissures measuring half-a-metre, in this photo taken on, May 12, 2017. — Sunpix by Amirul Syafiq Mohd Din" 2017-07: EIA Projek Wangsa Maju
Sekitar Julai 2017, Jabatan Alam Sekitar telah meluluskan Penilaian Kesan Alam Sekitar (Environmental Impact Assessment, EIA) bagi "Projek Wangsa Maju", yang dicadangkan oleh Nova Pesona Sdn. Bhd., sebuah syarikat yang bakal membangunkan sebahagian kawasan Bukit Dinding yang ditandakan sebagai R-12 dalam Pelan Induk Bandar Baru Ladang Hawthornden 1983. Penilaian ini antara lain telah mengenalpasti kawasan Bukit Dinding sebagai kawasan sensitif. Walaupun kawasan hutan dan taburan hidupan liarnya berstatus "miskin", antara impak projek yang dinyatakan ialah hidupan liar bakal melarikan diri ke sebelah timur Bukit Dinding, dan memerlukan khidmat pihak Perhilitan bagi memindahkan mereka, contohnya ke Hutan Simpan Ampang di sebelah timur:-
"Tapak Projek Wangsa Maju terletak dalam kawasan berbukit dengan ketinggian tanah antara 90m hingga 290m di atas paras laut purata. Sempadan utara (Seksyen 6) dan sempadan barat (Seksyen 5) berada pada ketinggian tanah yang lebih rendah, berbanding dengan sempadan selatan dan timur (Bukit Dinding). Kawasan perumahan Seksyen 5 dan Seksyen 6, masing-masing terletak ke arah barat dan utara tapak. Gunatanah didalam tapak, serta kawasan disebelah selatan dan timur tapak, merupakan kawasan ladang getah lama, belukar dan hutan sekunder.
Kajian topografi mendapati beberapa aliran telah dibentuk secara semulajadi. Aliran tidak kekal ("ephemeral") atau terputus-putus ("intermittent") merentasi tapak dari kawasan tertinggi dekat puncak Bukit Dinding dan menara telekomunikasi, hingga ke kawasan rendah di bahagian utara, barat dan baratdaya tapak. ... Kawasan sensitif dari segi ekologi, yang berdekatan dengan tapak projek di tunjukkan dalam rajah Figure 12, dan adalah seperti beriku(t):
- Berhampiran di selatan terdapat kawasan hijau Bukit Dinding, termasuk jalan akses ke menara telekomunikasi di puncak Bukit Dinding.
- Hutan Rizab Ampang, lebih kurang 1.5 km ke arah timur tapak projek
- Zoo Negara, lebih kurang 1.5 km ke arah timur laut tapak projek
- Empangan Kelang Gates, lebih kurang 4 km ke arah utara tapak projek
- Sungai Klang, mengalir dari utara ke selatan, running from north to south, lebih kurang 1 km ke arah timur tapak projek
Sembilan puluh peratus dari tumbuhan di tapak projek merupakan pokok getah tua. Di beberapa bahagian di pinggir tapak terdapat pokok-pokok jenis Acacia, Atrocarpus (Sukun dan Terap), Leucaena dan Alstonia augustifolia (Pulai). Terdapat 130 jenis spesis tumbuhan dalam tapak projek, dimana 32 spesis adalah jenis yang ditanam seperti buah dan hiasan, manakala 40 spesis dijumpai dalam hutan semulajadi. Yang lain adalah tumbuhan sekunder. Biodiversiti tumbuhan di tapak Projek adalah kurang daripada yang di dapati dalam hutan semulajadi seperti di Empangan Klang Gates (176 spesis).
Oleh kerana status tumbuhan di tapak projek adalah miskin, status hidupan liar juga agak miskin. Terdapat 54 spesis burung di tapak projek, berbanding dengan 121 spesis burung di Taman Warisan Selangor.
Penyiasatan mendapati beberapa hidupan liar berada di kawasan Bukit Dinding, termasuk musang, monyet dan babi hutan. Tidak terdapat tapir, harimau atau gajah di kawasan tersebut.
...
Ada kemungkinan haiwan menceroboh masuk kedalam kawasan pembangunan, terutamanya ular. Ini disebabkan kawasan habitat semulajadi haiwan tersebut adalah semakin berkurangan. Langkah Tebatan:-
- Apabila pembinaan parcel pembangunan siap, ia akan dilanskap
- Haiwan kecil, burung dan rama-rama boleh melarikan diri ke bahagian timur kawasan Bukit Dinding
- Langkah berjaga-jaga hendaklah diambil terhadap haiwan, terutamanya ular, yang
- Sekiranya berlakunya pencerobohan haiwan yang lebih besar atau bahaya, bantuan PERHILITAN perlu untuk menangkap dan pemindah haiwan-hawain tersebut ke habitat yang selamat, seperti Hutan Rizab Ampang 1.5 km di timur projek"
Sumber dan gambar: ERINCO Sdn Bhd @ Enviro Knowledge Management Center (EKMC), Jabatan Alam Sekitar, Julai 2017: "EIA for the Proposed Residential and Commercial Development On Lot 26413 Mukim Setapak and Lot 3538 Mukim Ulu Kelang, Kuala Lumpur For Nova Pesona Sdn Bhd" - https://enviro2.doe.gov.my/.../proposed-residential-and.../ ).
2018-10-30: Pewartaan KLCP 2020
KLCP 2020 akhirnya diwartakan pada 30 Oktober 2018, namun banyak kandungannya telah dipinda dari versi asal yang turut melibatkan konflik kepentingan, serta tidak melalui proses pameran dan bantahan seperti sebelumnya. Sebagaimana yang telah dicadangkan di dalam Draf KLCP2020 pada tahun 2008, sebahagian besar kawasan Bukit Dinding diwartakan sebagai kediaman (Residential). Namun selebihnya dilabelkan sebagai "Taman Rekreasi Bukit Dinding" di dalam peta "Hierarchy Public Parks and Open Space" serta "Zoning", dan keluasannya berkurang dari 70 ekar (dalam Deraf KLCP 2020) kepada 50 ekar (Warta KLCP 2020).
2020-02-18: Draf Pelan Struktur Kuala Lumpur 2040 (PSKL 2040)
Di dalam Draf Pelan Struktur Kuala Lumpur 2040, persempadanan Bukit Dinding masih tidak berubah, dan status "Taman Rekreasi Bukit Dinding" dinyatakan sebagai "Taman Kejiranan" ("Neighborhood Park").
2022-03-28: Kelulusan Pembangunan 2 Blok Pangsapuri
Pada 28 Mac 2022, cadangan pembangunan 2 blok pangsapuri oleh syarikat Nova Pesona Sdn Bhd telah diluluskan, sebagai kesinambungan kepada perancangan bandar sedia ada, dan disokong oleh laporan Penilaian Kesan Alam Sekitar (Environment Impact Assessment - EIA) pada tahun 2017 dahulu.
2022-09-15: Sesi Komunikasi Strategi Sebelum Pembinaan
Pada 15 September 2022, suatu sesi perjumpaan telah diadakan di antara syarikat pemaju Nova Pesona Sdn Bhd dan penduduk setempat. Di dalam sesi tersebut, pihak penduduk telah menyuarakan bantahan mereka terhadap pembinaan 2 blok kondominium 26 tingkat di situ, atas dasar kekhuatiran terhadap kesan-kesannya seperti tanah runtuh, banjir, dan kesesakan lalulintas. Pihak penduduk berpendapat, pihak syarikat telah gagal meyakinkan mereka berkenaan isu-isu tersebut, lalu bertindak meneruskan bantahan mereka melalui saluran-saluran media serta ruang awam.
Pada 26 September, Datuk Bandar Kuala Lumpur menyatakan 25% daripada kawasan itu harus dikekalkan sebagai kawasan hijau, dan kerja pembinaan tidak boleh dimulakan selagi siri perbincangan dengan penduduk setempat belum dijalankan.
Pada Oktober 18, penduduk setempat telah membuat laporan polis terhadap pihak pemaju, atas dakwaan penggunaan laporan EIA yang telah tamat tempohnya (2017, iaitu lebih daripada 2 tahun). Pihak pemaju pula menyatakan kawasan tersebut telah pun diwartakan sebagai kawasan kediaman sejak 1983 lagi, dan perkara ini turut termaktub di dalam Kuala Lumpur City Plan 2020. Menurutnya lagi, sistem perparitan akan dibina mengikut panduan keselamatan JKR, lalu akan dapat membendung larian air yang merupakan kekhuatiran utama penduduk setempat.
"After news broke out last month that two blocks of 26-storey condominiums will be built there, residents in the area set up social media accounts and put up banners opposing the project. ... Wazuri 1 Residents Association chairman Syahrom Jumali, 42, said Bukit Dinding was not strong enough to support the proposed buildings. He expressed concern that his condominium, located behind the hill, would be at risk if the development went ahead. "There is a stream at the hill, which could weaken the soil structure. We often see landslips after downpours. "We are worried that if this project is allowed, more developments will take place here in future," Syahrom added. On Sept 26, Kuala Lumpur mayor Datuk Seri Mahadi Che Ngah said 25% of the site must be maintained as a green area. He also stressed that no works should take place until engagement sessions with residents were finalised, although no deadline had been given.
On Oct 18, residents lodged a police report against the developer for allegedly misleading them about the project. They claimed that the developer used an outdated environmental impact assessment (EIA) report from 2017, which was only valid for two years. Fatimah said a meeting with the developer on Sept 15 failed to dispel residents’ fears about the project. "Many things were poorly explained and the residents were left with more questions instead," she added. Syahrom said Kuala Lumpur City Hall (DBKL) should take charge and moderate these engagement sessions to ensure transparency. Meanwhile, a group of fitness enthusiasts called "NRG", consisting of some 60 members, have been exercising regularly at Bukit Dinding. Suparman Samsuddin, 38, who heads the group, said they would meet every Wednesday to hike up the hill and enjoy the scenery. "The site is the perfect ground to train for long-distance running. On weekends, many families also come to enjoy the greenery. "This hill is one the few green lungs left and must be preserved. Further developments will disrupt the ecosystem of the hill," he said.
The developer Nova Pesona Sdn Bhd, in response, said its land had been designated for residential use since 1983. In a statement to StarMetro, the company said the development was also gazetted under the then Kuala Lumpur City Plan 2020. "The 52.5ha parcel is only part of Bukit Dinding and does not constitute the entire hill. There are other lots with different owners," it said. On concerns over the soil integrity, Nova Pesona said it was normal for groundwater to exist in natural slopes. It said drains were installed to capture and release stormwater, adding it would comply with the guidelines from the Public Works Department to ensure safety."
Gambar: "Ahli Parlimen Wangsa Maju Nik Nazmi Nik Ahmad membuat tinjauan bersama wakil penduduk mengenai bantahan projek di Bukit Dinding pada petang ini."
Sumber dan maklumat lanjut disertakan di dalam setiap lampiran.
Lain-lain bacaan:
2. Nasional Daily : Bukit Dinding: Khazanah Purba 479 Juta Tahun yang perlu dilindungi. 5. Astro Awani: Peliharan Khazanah Geologi Bukit Dinding, Milik Batuan Tertua di Kuala Lumpur.
Copy and paste:
27 April 2025: 12.01 p.m
.jpg)
.jpg.jpeg)
.jpg)
.jpg)
